Μίνως Αργυράκης

Αργυράκης Μίνως
© Αρχείο Μαρίας Αργυράκη

Γεννήθηκε στο Αϊδίνι της Μικράς Ασίας το 1919 και πέθανε στην Αθήνα το 1998. Το 1922 βρέθηκε πρόσφυγας στον Βύρωνα μαζί με τη μητέρα του, τη γιαγιά του και τον αδελφό του. Φοίτησε στην Ανωτάτη Εμπορική Σχολή και έλαβε μαθήματα ζωγραφικής από τον Γιάννη Τσαρούχη. Παράλληλα δημοσίευε κείμενα και σκίτσα του σε εφημερίδες και περιοδικά της εποχής («Ελληνική Δημιουργία», «Ελευθερία», και αργότερα στην «Αυγή» και την «Καθημερινή»). Υπήρξε μέλος της καλλιτεχνικής ομάδας «Αρμός» από το 1949 ως το 1953. Το 1953 έφυγε για το Λονδίνο όπου εργάστηκε ως δημοσιογράφος στο BBC. Σχεδίασε τα σκηνικά και τα κοστούμια για πολλές κινηματογραφικές και τηλεοπτικές ταινίες, όπερες και θεατρικές παραστάσεις, με γνωστότερη τη μουσική επιθεώρηση «Οδός Ονείρων» του Μάνου Χατζιδάκι, το 1962, που βασίστηκε στο ομώνυμο λεύκωμα με σκίτσα του από την περίοδο 1948-1957. Το 1964 δημιούργησε μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη και τον Ευγένιο Σπαθάρη την «Κιβωτό της Άμυ», έναν χώρο καλλιτεχνικού πειραματισμού στην Πλάκα. Σκηνοθέτησε και έπαιξε ο ίδιος σε διάφορες θεατρικές παραστάσεις και κινηματογραφικές ταινίες. Με ενδιάμεσες περιόδους παραμονής στην Ελλάδα, ταξίδεψε και έζησε σε διάφορες χώρες (Η.Π.Α., Κύπρο, Αγγλία , Γαλλία, Δανία, Ισπανία, Σρι Λάνκα), συχνά συνεργαζόμενος με τοπικά έντυπα και παρουσιάζοντας το ζωγραφικό έργο του. Στα μέσα της δεκαετίας του 1970 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Εξέδωσε άρθρα και σχέδιά του σε διάφορες μονογραφίες, και εικονογράφησε ποιητικές συλλογές, σχολικά και άλλα βιβλία.

'Εργα

Ατομικές εκθέσεις

2016

Μίνως Αργυράκης: Ένας μποέμ ταξιδευτής The Pulse Αθήνα

2001

Ο κόσμος των ονείρων Ελληνογερμανική Αγωγή Παλλήνη

1997

Γκαλερί Ντιάνα-Γιούλια Αθήνα

1983

Athens Centre Αθήνα

1979

Γκαλερί Ευγένη Αθήνα

1976

Γκαλερί Γιάννη Σταθά Αθήνα

1974

Αίθουσα Τέχνης Αθηνών Αθήνα

1970

Μουσείο του Odense Odense

1968

Walton Gallery Λονδίνο

1963

Αθήνα, Αγάπη μου Γκαλερί Ζυγός Αθήνα

1961

Nécropsie cantabile Librairie anglaise Παρίσι

1959

Galerie Iris Clert Παρίσι

1955

Γκαλερί Μόνικα Παίην Αθήνα

1953

Γκαλερί Βήμα Αθήνα

Κείμενο

[…] Θα έλεγα ότι ο Μίνως είναι ένας ιδιότυπος καλλιτέχνης, ο οποίος συγγενεύει με διάφορα πράγματα αλλά χωρίς να μπορείς να τον ταξινομήσεις απολύτως σε μία κατηγορία ή άλλη. Έχει πολύ δική του προσωπικότητα κι αυτή η προσωπικότητα άπτεται του ποιητικού, του σατιρικού, του ρεαλιστικού, του εξπρεσιονιστικού, του σουρεαλιστικού… Πάντως η γενική αίσθηση είναι πολύ έντονη, ενός αισθητικού και αισθητικοποιημένου αισθησιασμού στα ποιητικά του έργα, στα σατιρικά του έργα μια έντονη αίσθηση του ρεαλισμού και της καρικατούρας. Υπάρχουν τέτοιες μεγάλες αντιθέσεις, οι οποίες όμως συμπλέκονται όλες μαζί στο έργο του.

[…] Ο Μίνως είχε πολύ ισχυρή τη συνείδηση ότι υπηρετεί την ελληνικότητα παρ’ όλη τη μοντερνικότητα. Συμπλήρωσε μια πλευρά της ελληνικότητας, η οποία είναι αφενός σατιρική, αφετέρου ποιητική. Είχε και ποιητικό στοιχείο, κι ένα ιδιαίτερο εικαστικό στιλ. Ανήκει, λοιπόν, ακριβώς στο ίδιο σημείο, όπου ο μοντερνισμός συναντάει την ελληνικότητα και δημιουργείται μια ελληνικότητα πολύ διαφορετική από αυτήν της προηγούμενης γενιάς. Τα έργα του έχουν στοιχεία συμβολικά, μυθολογικά. Υπάρχει μια αλχημεία, είναι η αλχημεία της φύσης στον Μίνω, ο οποίος δεν είχε γνώση της αλχημείας ως επιστήμης, αλλά είχε διαίσθηση. Υπάρχουν αλχημικές εικόνες –παρόμοιες με το ζεύγος στο δέντρο, τη γυναίκα που αναδύεται από τη γη–, η αλχημεία του υποσυνειδήτου, πολύ χαρακτηριστικό της ονειρικής κατάστασης.

Το στοιχείο το υπερρεαλιστικό που μπορούμε να αναγνωρίσουμε μέσα στο έργο του Μίνου δεν τον κάνει υπερρεαλιστή. Ο υπερρεαλισμός του Μίνου δεν έχει καμία σχέση με το κίνημα. Ήταν μια προσωπική έκφραση. Μυθολογία, συμβολισμός, μοντερνισμός, υπερρεαλισμός, όλα μαζί υπάρχουν μέσα στον Μίνω. Ο Μίνως είναι αταξινόμητος. Δεν κατατάσσεται πουθενά, διότι ανήκει παντού και δημιούργησε μια προσωπικότητα έντονη.

Η ελληνικότητά του, επίσης, έπιανε τις ρίζες του διονυσιασμού, το ειδυλλιακό στοιχείο του δάσους. Ο Μίνως ήταν πολυγαμικός, παγανιστικός. Οι απεικονίσεις του και οι συνθέσεις του τον πάνε πολύ εύκολα στο μυθολογικό. Κι η εικονογράφηση που έκανε στον Εμπειρίκο, στους μύθους τους εμπειρικικούς, είναι πολύ χαρακτηριστική, κι αυτά άρεσαν πολύ στο εξωτερικό. Ο Alan Ross του «London Magazine» είχε ενθουσιαστεί με τον Μίνω, κι εξέδωσε πολλά του Μίνου. Αυτό δείχνει ότι είχε κάποια δικαίωση έξω από την Ελλάδα.

Όλα τα κινήματα που δημιουργήθηκαν στην Ελλάδα ήταν υβρίδια. Κι ο Μίνως είναι ένα τέτοιο υβρίδιο: ένας ποιητικός, ένας σατιρικός, ένας μοντερνιστής, ένας υπερρεαλιστής, ένας «ονειριστής», ο οποίος δημιουργούσε μονίμως ένα δικό του παράδεισο. Το όραμά του ήταν ένας παράδεισος, τον οποίο γύρευε μέσα στην Ελλάδα και μέσα στα ταξίδια του. […]

 

* Αποσπάσματα από κείμενο του Νάνου Βαλαωρίτη που δημοσιεύεται ολόκληρο στο λεύκωμα «Μίνως Αργυράκης: Το άγνωστο έργο του ζωγράφου», επιμ. Άμυ Μιμς-Σιλβερίδη, εκδόσεις Ergo, Αθήνα, 2007.