Μεμάς Καλογηράτος

Καλογηράτος Μεμάς

Γεννήθηκε στα Πετρικάτα της Κεφαλονιάς το 1940. Πήρε αρχικά (1957) μαθήματα σχεδίου στην Πάτρα με δάσκαλο τον Γεώργιο Παπαδημητρίου και στη συνέχεια σπούδασε γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με δάσκαλο τον Θανάση Απάρτη (αποφοίτησε το 1966). Παρουσίασε το έργο του για πρώτη φορά το 1965. Ακολούθησε σειρά ατομικών και ομαδικών εκθέσεων σε πολλές πόλεις της Ελλάδας. Παράλληλα με τη γλυπτική, όπου το έργο του είναι πιo γνωστό, ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, αλλά και με το θέατρο. Το 1990 ίδρυσε την «Κεφαλονίτικη Εταιρεία Καλλιτεχνικής Αναζήτησης». Από το 1982 έχει εγκατασταθεί στα Μαζαρακάτα της Κεφαλονιάς, όπου ζει και εργάζεται.

'Εργα

Ατομικές εκθέσεις

2022

Τραγική Μούσα Παλαιά Δικαστήρια οδού Σανταρόζα Αθήνα

Κείμενο

Ένας τεχνίτης της αθανασίας

Έχουμε συνηθίσει να βλέπουμε τον άνθρωπο να μετατρέπει το γνήσιο φυσικό περιβάλλον σε τσιμεντουπόλεις. Η εμπειρία μας στα Μαζαρακάτα Κεφαλονιάς, τον περασμένο Αύγουστο, μας θύμισε ότι ο άνθρωπος έχει και μια άλλη όψη, εκείνη του δημιουργού. Στο χωριό κάτω από το ενετικό κάστρο του νησιού, ζει και εργάζεται εδώ και 30 χρόνια ένας από τους μεγαλύτερους Έλληνες γλύπτες και ζωγράφους, ο Μεμάς Καλογηράτος, ο οποίος δέχτηκε να μας ξεναγήσει στο μικρό –μα γεμάτο τέχνη– σύμπαν του.

Μπαίνοντας στην αυλή της οικίας, το πρώτο πράγμα που βλέπει κανείς είναι καλούπια από λάστιχο για αγάλματα και ημιτελή ανθρώπινα σώματα να ξεπηδούν από κομμένους κορμούς δέντρων. Την παράσταση «κλέβουν» τα αντίγραφα όλων των αγαλμάτων του καλλιτέχνη που στολίζουν κεντρικές πλατείες των πόλεων του νησιού, αλλά και της Αθήνας. Στο κέντρο του κτήματος δεσπόζει η οικία του καλλιτέχνη, την οποία έχει κτίσει με τα χέρια του και την έχει διακοσμήσει μεταποιώντας παλιά έπιπλα και γεμίζοντάς την εσωτερικά με έργα του. Ένα άλλο σύμπαν ξεδιπλώνεται τριγύρω. Ένα σύμπαν στο οποίο η τέχνη μοιάζει να φυτρώνει κι αυτή από το χώμα, μαζί με τα φυτά του πλούσιου κήπου του γλύπτη. Και στο βάθος… το μουσείο (τέσσερις αίθουσες με τα καλύτερα έργα του από τότε που φοιτούσε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών) που ετοιμάζει ο κ. Καλογηράτος για να δωρίσει στο Κράτος. Εδώ είναι ο θησαυρός…

Οι πέτρινοι τοίχοι διακοσμημένοι με πίνακές του που εικονίζουν ως επί το πλείστον πολέμαρχους πάνω σε πλοία, πλαισιώνουν τα κάθε λογής γλυπτά του, που πρωταγωνιστούν στον χώρο. Τα σχήματά του; Σφριγηλά, ξερακιανά και μακρόστενα, λες και το σώμα χρησιμεύει σαν δίαυλος της ψυχής προς τον ουρανό. Το περιεχόμενο; Αγωνιστικό, μαχητικό, όλο ζωή και διεκδίκηση του καλύτερου. Οι ήρωές του; Νεαρές γυναίκες, έγκυοι και θεότητες της θάλασσας. Κυρίως, όμως, άνδρες όλων των ηλικιών, αρχαίοι πολεμιστές ή αγωνιστές της εθνικής αντίστασης και ναυτικοί, μεγάλες προσωπικότητες ή άσημοι, απλοί άνθρωποι του μόχθου. Η τεχνοτροπία του μοναδική. Οι υπάρξεις του αν και αλλόκοτες στην αρχή, όταν το μάτι συνηθίσει, σαγηνευτικές, σαν πλάσματα από άλλο κόσμο. Λυράρηδες, μάντεις, χορευτές και κάπου-κάπου απελπισμένες φιγούρες που αναζητούν το μέλλον τους κοιτώντας ψηλά είναι τα έργα που σίγουρα θα τραβήξουν το βλέμμα του επισκέπτη με την ποιότητα (άρτια μορφή και περιεχόμενο) και την ψυχαγωγία που προσφέρουν. Βέβαια, το κύριο χαρακτηριστικό των έργων του περίφημου γλύπτη είναι η εγκεφαλικότητά τους. Με άλλα λόγια, ο επισκέπτης, δεν μπορεί παρά να παρασυρθεί σε πολιτικές, ερωτικές, ιστορικές, κοινωνικές, φιλοσοφικές σκέψεις που μόνο να βελτιώσουν ψυχοπνευματικά τον άνθρωπο μπορούν.

Ο καλλιτέχνης δεν μας είπε πολλά. Είναι λακωνικός άνθρωπος. Που και που μας εξηγούσε τι απεικονίζουν τα έργα του, αφήνοντάς μας διακριτικά να παρασυρθούμε από αυτά. Μας εξήγησε μέσα σε άκρες τα μυστικά της χύτευσης και μας υποσχέθηκε ότι θα συνεχίσει να δημιουργεί. Ο κόσμος της γλυπτικής, στον οποίο μας εισήγαγε ο κ. Καλογηράτος, είναι μαγικός. Το ίδιο και η ιδέα του να μετατρέψει το σπίτι-εργαστήρι του σε μουσείο. Από μια τέτοια εμπειρία, καταλαβαίνεις ότι αν η αθανασία είχε δεύτερο όνομα, αυτό θα ήταν σίγουρα «Τέχνη».

 

Στέλιος Τσεβάς
* Από τον διαδικτυακό τόπο «Πολιτιστικός Φοιτητοπαλμός» 24/09/2010.