Βαρβάρα Σπυρούλη

Σπυρούλη Βαρβάρα

Γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας, στο τμήμα της Ζωγραφικής (1986-1991), με δάσκαλο τον Ν.Κεσσανλή και τον Τ. Πατρασχίδη, και παράλληλα στα εργαστήρια εργαστήρια γλυπτικής του Γ. Νικολαϊδη και λιθογραφίας του Θ. Εξαρχόπουλου. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές της σπουδές στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, στο τμήμα της Αρχιτεκτονικής (2001-2003) με ειδίκευση τον σχεδιασμό του Χώρου με θέμα Εικονική Πραγματικότητα και τέχνη με επιβλέποντες καθηγητές τον Δ. Παπαλεξόπουλοs, Κ. ΜωραΪτης, και Δ. Χαρίτος. Παράλληλες σπουδές, διάρκειας δυο ετών, και ενός έτους αντίστοιχα, στα εργαστήρια γλυπτικής του Γ. Νικολαϊδη και λιθογραφίας του Θ. Εξαρχόπουλου. Ζει και εργάζεται στην Ελλάδα.

'Εργα

Ατομικές εκθέσεις

2020

Χωροδυναμικά πεδία Αίθουσα Τέχνης Αθηνών Αθήνα Αθηνά Σχινά

2016

Χώροι των τόπων Αίθουσα Τέχνης Αγκάθι-Καρτάλος Αθήνα Εμμανουήλ Μαυρομμάτης

2011

Εντοπισμοί Αθήνα Εμμανουήλ Μαυρομμάτης

2008

Broadband cities 2008 Παγκόσμιο Συνέδριο για τις Ψηφιακές Πόλεις Τρίκαλα

2005

Virtual environments Γκαλερί 3 Αθήνα

2003

Virtual worlds ΕΜΠ. Κτίριο Οδού Μπουμπουλίνας Αθήνα

2000

Συναρμογές Γκαλερί 3 Αθήνα

1996

Κατασκευές –εγκαταστάσεις Γκαλερί 3 Αθήνα Μάνος Στεφανίδης

1992

Κατασκευές –εγκαταστάσεις Γκαλερί 3 Αθήνα Γιούλια Γαζετοπούλου

Κείμενο

Χωροδυναμικά πεδία

Σε κάθε ενότητα έργων που η Βαρβάρα Σπυρούλη παρουσιάζει, γίνεται αντιληπτό πως εκείνο που κυρίαρχα την απασχολεί είναι οι σχέσεις ορατού και αθέατου, δομών κι επιφανειών, ύλης και χώρου, νομοτελειών και συγκυριών, οντολογίας και φαινομενολογίας, ιδιοτήτων κι ενεργειών. Οι σχέσεις αυτές εμφανίζονται ως εμφανείς κι αδιαφανείς δικτυώσεις ή ως τροχιές. Μέσα από πλέγματα και με εξαιρετικά λεπτό τρόπο, η Β. Σπυρούλη επεξεργάζεται με έμπνευση και δεξιοτεχνία, τις ισορροπίες και τις αντιστίξεις αυτών των πλεγμάτων που ορίζουν ποικιλοτρόπως επίπεδα κι επιφάνειες, δηλώνοντας ενέργειες κι επιπτώσεις, λειτουργίες και καταστατικές συνθήκες. Συνθήκες και γνωρίσματα, που διακρίνονται σε κάθε είδους οργανική κι ανόργανη μορφή, η οποία κατά την ανάπτυξη και την κάθε λογής διεργασιακή της εξέλιξη στον χωροχρόνο, ενώ διαθέτει αυτενέργεια, αναιρεί μολαταύτα την αυτονομία της.

Ο εικαστικός προβληματισμός, τόσο στα παλαιότερα γλυπτά της συγκεκριμένης εικαστικής δημιουργού, όσο και στα πιο πρόσφατά της, εστιάζεται – με διαφορετικό πάντοτε τρόπο – στην έννοια της διαμεσότητας. Το φως και οι σκιάσεις, οι εγγύτητες και οι αποστάσεις, τα μεγέθη και οι εντυπώσεις που προκαλούνται στο βλέμμα του παρατηρητή, μέσα από την σχετικότητα της θέσης του και της αντιληπτικότητάς του, αποτελούν την μια παράμετρο. Η άλλη παράμετρος αφορά τον ρόλο της ενσυναίσθησης, σχετικά με το οπτικό αίνιγμα που διαμορφώνεται εκ μέρους του θεατή.

Τα μεταλλικά πλέγματα που η Βαρβάρα Σπυρούλη υφαίνει ως δαντέλες στον χώρο, υπαινισσόμενη δομές και συνεχείς μεταλλαγές των σημείων και στιγμάτων της ύλης, «χαρτογραφούν» μια κινησιολογία που επεκτείνεται από τις τέσσερεις σε πολύ περισσότερες και μάλιστα αδιόρατες χωροχρονικές διαστάσεις. Τις υπαινίσσεται η γλύπτρια, καθώς προκαλούνται από τις πυκνώσεις κι αραιώσεις των εντάσεων τις οποίες αποκτά στα έργα της ο χώρος, μέσα από τα διάφορα επίπεδα του, αλλά και από την δυναμική των ταλαντώσεών τους. Αυτές οι ταλαντώσεις του χώρου, που αποκαλύπτουν την ζωντάνια κι οργανικότητά του, έχουν επίσης αναλογίες κι αντιστοιχίες με τον τρόπο που λειτουργεί στο υποσυνείδητο η μνήμη και ο συνειρμός, αλλά και η μετατροπή της ύλης σε ενέργεια. Εσωτερικές διαδικασίες και μεταβολές γίνονται εξωτερικές εκφάνσεις, οφειλόμενες στις συγκλίσεις κι αποκλίσεις, όπως επίσης στις κυρτώσεις και παράλληλα στις καμπυλώσεις των πεδίων αυτού του χώρου, εντός του οποίου αλληλεπενεργούν και συναρτώνται κάθε φορά και με διαφορετικό τρόπο, πολλές από τις παραπάνω παραμέτρους.

Τα υλικά που συνδυάζονται είναι συρμάτινα και μεταλλικά πλέγματα με λεπτούς φλοιούς ξύλων ανοιχτού χρώματος. Τα χρώματα όπου υπάρχουν, λειτουργούν σαν στίξεις και υπαινιγμοί. Η Βαρβάρα Σπυρούλη είναι σαν να διακεντά με την σκέψη, με την αισθαντικότητα και με την φαντασία της το κενό, στα υποβλητικά της αυτά έργα, προσδίδοντάς τους ένα εσωτερικά λαβυρινθώδη κι αβαρή όγκο, με διάφανη ωστόσο σωματικότητα και φωταύγεια υπόστασης.

Εκτός από την έννοια της διαμεσότητας και την ποιητική πνοή που διαπερνά και διασυνδέει το άτομο με το σύνολο, την αέναη κίνηση με την οριακή ευστάθεια ή την εξισορροπιστική ευελιξία του κάθε πλέγματος στα έργα αυτά, εκείνο που έρχεται από το βάθος του προβληματισμού στην επιφάνεια, είναι η έννοια μαζί με την πραγματικότητα αυτής καθεαυτής της μεταβλητότητας. Μιας μεταβλητότητας, που συνδέεται διαλεκτικά με τα ποικίλα εντέλει επίπεδα που διερευνούν και διευρύνουν την φύση της ύλης.

Στα έργα αυτά της Βαρβάρας Σπυρούλη εκτός όλων των άλλων, γίνονται αλληγορικά έμμεσες αντιστοιχίες, τόσο με την φύση του υποσυνειδήτου, όσο και με την περιβαλλοντική επίσης φύση. Το πιο σημαντικό ωστόσο γνώρισμα είναι, ότι ασκείται μέσα από τα συγκεκριμένα γλυπτά και μάλιστα χωρίς κραυγές ή ρητορείες, κοινωνική κριτική. Αυτή αφορά τις «δικτυώσεις» και παράλληλα τις διαδικτυακές σχέσεις, τις αλληλεξαρτήσεις και τις επενέργειες της «ύλης» οποιασδήποτε μορφής, χωρίς εξωραϊσμούς. Οι αλληγορίες αυτές βλέπουμε να προεκτείνονται, στηλιτεύοντας ως «δίκτυα» τα επιτεύγματα (όχι μόνον τα τεχνολογικά), που υποτίθεται πως διασώζουν αλλά στην ουσία ναρκοθετούν ελευθερίες, καταλύοντας με προσχήματα σωτηρίας ή ευδαιμονίας, παλαιότερες ανθρώπινες διεκδικήσεις και κατακτήσεις.

Συναναστρεφόμαστε ηθελημένα ή αθέλητα μέσα από δίκτυα επικοινωνίας που μας ποδηγετούν και μας ομαδοποιούν. Ερχόμαστε σε επαφή, όπως υποδηλώνουν τα έργα της Β. Σπυρούλη, με «δίκτυα» ανταλλαγών και συστημάτων ζωής, αλλά και διαμόρφωσης αντιλήψεων. Η φύση των «δικτύων» μιας τέτοιας «ύλης» αντικατοπτρίζεται ευρύτερα στις ανθρώπινες σχέσεις και συμπεριφορές μας. Αντανακλούν νοοτροπίες και μεθοδεύσεις, όπως φαίνονται σε πολλές από τις κοινωνικές δομές, τους οικονομικούς συσχετισμούς, παραπέμποντας ακόμη και στις διακρατικές, άλλοτε πάλι στις πολιτικές τακτικές που ακολουθούνται ή εφαρμόζονται σε πολλά πλάτη και μήκη του κόσμου, με τις ορατές και τις αθέατές τους όψεις, με τις σκιάσεις και με τα διάφορα επίπεδα «συντελεστών», εκεί όπου έχουμε δει ορισμένα από τα «πλέγματα» να μετατρέπονται μέχρι και σε επιτελεστικές πλεκτάνες, κάτω από οποιαδήποτε προσχήματα, εσχάτως μάλιστα και χωρίς αυτά, δυστυχώς, τα προσχήματα.

 

Αθηνά Σχινά
Ιστορικός Τέχνης & Θεωρίας του Πολιτισμού (ΕΚΠΑ)