Θεόφιλος Κατσιπάνος

Κατσιπάνος Θεόφιλος
© Χρίστος Σιμάτος

Γεννήθηκε στο Αγρίνιο το 1975. Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγήτρια τη Ρένα Παπασπύρου (1996-2001). Πραγματοποίησε τις σπουδές του ως υπότροφος του Ι.Κ.Υ. και αποφοίτησε με άριστα. Το 1999 συμμετείχε στο εκπαιδευτικό πρόγραμμα Erasmus με εξάμηνη παραμονή στην Ισπανία. Το 2003 του απονεμήθηκε έπαινος στον διαγωνισμό Βραβείο Ευρωπαϊκής Ζωγραφικής του Μουσείου Φρυσίρα. Έργα του βρίσκονται σε σημαντικές ιδιωτικές συλλογές εντός και εκτός Ελλάδος. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

'Εργα

Για την τέχνη και για την τέχνη του: Θεόφιλος Κατσιπάνος

Ο ζωγράφος Θεόφιλος Κατσιπάνος πιστεύει ότι το ερώτημα «τι είναι τέχνη» είναι αναπάντητο. Διευκρινίζει τη δική του σχέση με την τέχνη ρομαντική και δηλώνει ότι στη ζωγραφική των άλλων αναζητεί τις συγγένειες που θα τον εμπνεύσουν. Εντοπίζει στα έργα του ένα ποιητικό στοιχείο και επισημαίνει ότι η παραμόρφωση αποτελεί ένα πάγιο σημείο διερεύνησης της ζωγραφικής του, είτε πρόκειται για την ανθρώπινη μορφή είτε για τον χώρο και τη σκηνοθεσία του. Υπογραμμίζει ότι στη δουλειά του επιδιώκει πάντα να μιλήσει για το πραγματικό μέσα από το ψεύτικο, εφόσον θεωρεί το πραγματικό εγκλωβισμένο στην αυτοαναφορικότητά του. Χαρακτηρίζει τη Συλλογή Σωτήρη Φέλιου ανθρωποκεντρική και υποστηρίζει ότι κάθε συλλογή ρίχνει διαφορετικό φως στο έργο ενός καλλιτέχνη ανάλογα με το συνολικότερο πλαίσιό της. Διαπιστώνοντας ότι η ζωγραφική του ενώνεται με το έργο πολλών άλλων καλλιτεχνών της συλλογής μέσα από το κοινό νήμα του σουρεαλισμού, αναφέρεται, τέλος, στο έργο του Η αφίσα.

Ατομικές εκθέσεις

2022

Ανθρώπινες Αντανακλάσεις Stand In Line Λευκωσία

2014

Αφηγήσεις Αίθουσα Σύγχρονης Τέχνης Alma Τρίκαλα

2011

50.000.000 π.X. Γκαλερί 7 Αθήνα

2011

Ανιχνεύοντας το παράδοξο Γκαλερί Αποκάλυψη Λευκωσία

2008

See Through Γκαλερί 7 Αθήνα

2007

Artforum Gallery Θεσσαλονίκη

2006

C.K. Art Gallery (Alpha C.K. Art Gallery) Λευκωσία

2005

Have a Look Αθήνα

Κείμενο

Ο Ανθρωπομορφικός Κατσιπάνος μετατρέπεται σε Ζωομορφικός Κατσιπάνος

Είμαι ένα έντομο που ονειρεύτηκε ότι είναι άνθρωπος.

Ο Jeff Goldblum στη ταινία «Η Μύγα» του David Cronenberg

Στην τελευταία του έκθεση ο Θεόφιλος Κατσιπάνος εγκαταλείπει, σε μεγάλο βαθμό, τον σκοτεινό, «gothic» χαρακτήρα που εμφανιζόταν στις προηγούμενες δουλειές και εκτοξεύεται σε καρτουνίστικες περιοχές. Στη ζωγραφική του κυριαρχούσαν πάντα οι ανθρώπινες μορφές, έντονα ρεαλιστικές, παρ’ ότι παραμορφωμένες στις αναλογίες. Σ’ αυτή την τελευταία δουλειά, η ανθρώπινη φιγούρα συνυπάρχει με ανθρωπομορφικά ζωάκια, ανθρωπομορφικά σχήματα, ζωομορφικούς ανθρώπους (;). Αυτές οι εικόνες μοιάζουν να διαχωρίζονται στα δύο, σε δύο επίπεδα, κάτι σαν συνύπαρξη πραγματικότητας και ονειρόκοσμου όπου η φαντασία του καλλιτέχνη μοιάζει ανεξέλεγκτη.

Είναι δύσκολο να ανιχνεύσει κανείς την καταγωγή του πόθου του ανθρώπου να εμψυχώνει αντικείμενα ή να τους δίνει ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά, όπως φωνή, πόδια, στόμα, χέρια, ρούχα και λοιπά. Οι Μύθοι του Αισώπου είναι πιθανότατα η πρώτη προσπάθεια στην ιστορία να «εμψυχωθούν» ζώα, με το να τους δοθεί το χάρισμα της σκέψης και της ομιλίας, χρησιμοποιώντας τα ως μεταφορά για διδακτική χρήση (προς τους ανθρώπους). Ακολουθήθηκαν αργότερα από τους Μύθους του La Fontaine. Πρόδρομοι του σουρεαλισμού όπως ο Lewis Carroll είχαν ήδη δώσει ανθρωπομορφικά χαρακτηριστικά σε αντικείμενα όπως τα τραπουλόχαρτα, κρατώντας μέσα στην όλη απεικόνιση, μόνο την πειθαρχία ίσως που χαρακτηρίζει την παραγωγή της χαρτοπαικτικής τράπουλας ως μεταφορά για τη στρατιωτική τάξη. Αν υπάρχουν σχέσεις μεταξύ των ανθρωπομορφικών μεθόδων του Θεόφιλου Κατσιπάνου με αυτές του Carroll, αυτές θα γίνουν, ίσως, ακόμη πιο σαφείς στην περίπτωση του –αόρατου– γάτου Τσεσάιρ. Η άλλη διάσταση αυτής της δουλειάς, η οποία επίσης –παραδόξως– ακουμπά στην Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων (και, ακόμη περισσότερο, στη συνέχειά της «Through the Looking Glass») είναι η παραμόρφωση του γεωμετρικού χώρου, το μίκρεμα και μεγάλωμα των δωματίων, τη συστολή των επίπλων (τα οποία ενίοτε γίνονται κι αυτά ζωομορφικά), την αλλαγή του χωρικού ρόλου της «Αλίκης» του Κατσιπάνου. Ναι, υπάρχει μονίμως παρούσα ένα κοριτσάκι-γυναίκα σαν την ηρωίδα του Carroll, η οποία μοιάζει να είναι η κλειδοκράτωρ ανάμεσα στους δύο κόσμους. Και όταν ο χώρος γύρω από τις μορφές δεν είναι αρχιτεκτονικός-γεωμετρικός, τότε αποτελείται από μυστηριακά θραύσματα σκοτεινών δασών. Και μετά υπάρχουν τα καρτουνίστικα ζωάκια που, όπως λέγαμε, ανοίγουν μια εντελώς καινούργια σελίδα στην εξέλιξη του έργου καλλιτέχνη: δεκάδες από αυτά, από ελαφάκια και σκυλάκια έως ανθρωπομορφικές αμοιβάδες (;) και εντελώς απροσδιόριστες ζωικές μορφές. Αυτές οι μορφές-ζώα, εμφανίζονται και προσπερνούν τη συνήθη χωρική διάταξη: φυτρώνουν από τους τοίχους, ίπτανται στην ατμόσφαιρα, ακροβατούν σχεδόν αόρατα.

Τα ζωγραφικά του Κατσιπάνου πάντα χαρακτηρίζονταν από ένα έντονο μυστήριο και μια ατμόσφαιρα του αλλόκοτου. Σήμερα, μπολιάζοντας τα έργα του μ’ ένα έντονα ποπ στοιχείο αντί να την ωθήσει σε μια εύπεπτη κανονικότητα, την απογειώνει σε ανεξερεύνητες περιοχές του παραδόξου.

 

Θανάσης Μουτσόπουλος
* Από τον κατάλογο της έκθεσης του Θεόφιλου Κατσιπάνου «50.000.000 π.Χ.», Γκαλερί 7, Αθήνα, 2011.