Γεννήθηκε στην Ύδρα το 1908 και πέθανε στην Αθήνα το 1986. Σπούδασε Ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1930-1935) με δάσκαλο τον Ουμβέρτο Αργυρό. Συνέχισε τη μελέτη της Ζωγραφικής στη Ρώμη και μετέπειτα στο Παρίσι (1937-1938), όπου παρακολούθησε τα μαθήματα του Charles Guérin στη Σχολή Καλών Τεχνών. Από το 1941 μέχρι το 1946 παύει να ζωγραφίζει και ασχολείται με το εμπόριο έργων τέχνης, δραστηριότητα που θα συνεχίσει μέχρι το 1948. Το 1949 φιλοτέχνησε μεγάλου μεγέθους τοιχογραφία για την Αίθουσα Τελετών του Παντείου Πανεπιστημίου. Το τοιχογραφικό του έργο είναι εκτεταμένο (Λέσχη «Θεοτοκόπουλος» Ηρακλείου Κρήτης, Τουριστικό Περίπτερο Μυκηνών, Θέατρο Μουσούρη, Ζωοδόχος Πηγή οδού Ακαδημίας). Παράλληλα ασχολήθηκε με τη σκηνογραφία και την ενδυματολογία, κυρίως με το Θέατρο Τέχνης Κάρολου Κουν, το Θέατρο Κώστα Μουσούρη, το Ελληνικό Χορόδραμα Ραλλούς Μάνου, το Κ.Θ.Β.Ε. και το Εθνικό Θέατρο. Από το 1960 και για μια δεκαετία ήταν καλλιτεχνικός σύμβουλος της Καπνοβιομηχανίας Κεράνη. Το 1964, μαζί με τον Γιώργο Ζογγολόπουλο, τον Σπύρο Βασιλείου, τον Κώστα Κουλεντιανό και τον Νικόλαο Βεντούρα, εκπροσώπησε την Ελλάδα στη Μπιενάλε της Βενετίας. Την ίδια χρονιά εξελέγη καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, θέση που κράτησε μέχρι τη συνταξιοδότησή του, το 1975. Έκτοτε ασχολήθηκε αποκλειστικά με τη ζωγραφική και διέμεινε μόνιμα στο σπίτι-εργαστήριό του στη θέση Πλακάκια της Αίγινας, μέχρι τον θάνατό του.
Νίκος Νικολάου

Ατομικές εκθέσεις
2017
Σχέδια 1929-1986 •
Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης – Μέγαρο Εϋνάρδου•
Αθήνα•
2005
Αναδρομική έκθεση•
Μουσείο Μπενάκη – Κτήριο οδού Πειραιώς (Πειραιώς 138)•
Αθήνα•
2000
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης•
Αθήνα•
1991
Αναδρομική έκθεση•
Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου•
Αθήνα•
1988
Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης•
Αθήνα•
1985
Γκαλερί Άνεμος•
Κηφισιά•
1984
Γκαλερί Ζουμπουλάκη•
Αθήνα•
1979
Γκαλερί Ζουμπουλάκη•
Αθήνα•
1972
Γκαλερί Ζουμπουλάκη•
Αθήνα•
1965
Αίθουσα Τέχνης Αθηνών – Χίλτον (Αίθουσα Τέχνης Αθηνών)•
Αθήνα•
1962
Ελληνοαμερικανική Ένωση•
Αθήνα•
1961
Γκαλερί Αρμός•
Αθήνα•
1961
Γκαλερί Ζουμπουλάκη•
Αθήνα•
1948
Γκαλερί Ρόμβος•
Αθήνα•
2017
2005
2000
1991
1988
1985
1984
1979
1972
1965
1962
1961
1961
1948
Κείμενο
Σχέδια Νικολάου
Ο Νικολάου από παλιά ασκεί το σχέδιο όχι σαν αυτοσκοπό, αλλά σαν απαραίτητο θεμέλιο κάθε ζωγραφικού έργου του. Όμως είναι τέτοια η τιμιότητα κι η αγάπη της τέχνης του ώστε ν’ αφιερώνει στο σχέδιο την ίδια φροντίδα που πολλοί καλλιτέχνες επιφυλάσσουν για το τελικό έργο τους. Έτσι, από το χέρι του Νικολάου δεν υπάρχουν μόνο αμέτρητα σχέδια, τα περισσότερα σε χαρτί με σινική, αλλά και σχέδια μιας έξοχης ποιότητας, που αποχτούν αυθυπαρξία και ισχύουν μόνα τους σαν έργα τέχνης· τόσο τελειωμένα είναι.
Την έμφυτη ικανότητά του στο σχέδιο την έχει αναγάγει, με την άσκηση, σε μια δεύτερη φύση. Μια καινούρια άνεση, μια οξύτερη όραση δίνει φτερά και σιγουριά στο χέρι του κάθε φορά που θ’ αντικρίσει το κάστρο του χαρτιού. Έτσι έχει μάθει την οικονομία της κίνησης να τη μεταφράζει σε οικονομία της γραμμής, την απλότητα των μέσων σε πλούτον έκφρασης, όπου το περίγραμμα φορτίζεται με περιεχόμενο και γίνεται κυριολεχτικά περιγραφή. Χωρίς φωτοσκιάσεις, χωρίς γραμμωτά πλασίματα, μ’ ελάχιστες παχύνσεις της γραμμής, δίνει ύπαρξη, όγκο και κίνηση σ’ ευρύστερνες στεατοπυγικές μορφές που, ενώ είναι φανταστικές, ζωντανεύουν μπρος στα μάτια μας μέσα σ’ όλο το υλικό τους βάρος, περιστρέφονται κι ελίσσονται μέσα στον χώρο τον οποίο οι ίδιες δημιουργούν γύρω τους με τις τολμηρές προοπτικές βραχύνσεις και τις προβολές που τους επιβάλλει, σαν σε άλογα του ιπποδρομίου, με δυο πενιές, ο δαμαστής τους ζωγράφος.
Η εργασία αυτή του Νικολάου αποτελεί το βάθρο των αναζητήσεών του για μια ζωγραφική πολύ απλοποιημένων επιπέδων που αξιοποιούν αντί να μάχονται τις δύο διαστάσεις του πίνακα. Τέτοιες αναζητήσεις, που προεκτείνουν τις δοκιμές των τελευταίων χρόνων του Matisse, με μεγαλύτερη αυστηρότητα αφού τις αποστερεί ο ζωγράφος ακόμα κι από τη γοητεία του χρώματος, είναι φυσικό να έχουν ξεχωριστό ενδιαφέρον από το πρώτο ξεκίνημά τους, από σχέδια δηλαδή σαν αυτά που απεικονίζονται εδώ, και των οποίων τους συνεπείς καρπούς είδαμε να εκθέτει πρόσφατα ο Νικολάου στη Βενετία και στην Αθήνα.
Αλέξανδρος Γ. Ξύδης