Ο Μιχάλης Καλλιµόπουλος (ζωγράφος, γλύπτης, φωτογράφος) δανείζεται αφορµές από την πραγµατικότητα για να τις υπερβεί, εστιάζοντας µέσα από τα έργα του στον ίδιο τον ρόλο της τέχνης και στις λειτουργίες που εκείνη κοινωνικά επιτελεί. Στα γλυπτά του επικεντρώνεται σε ανθρώπινους τύπους και καταστάσεις που αφορούν, αφενός στιγµές της καθηµερινότητας, αφετέρου κάθε είδους µορφές εξουσίας, οι οποίες ορίζουν δοµές, ήθη, συναλλαγές, νοοτροπίες και καταστηµένα ζωής. Το χιούµορ και ο αυτοσαρκασµός, όπως και η δύναµη που κρύβει το αµελητέο, αλλ’ ωστόσο καθοριστικό, σµικρύνονται ή γιγαντώνονται, την στιγµή κατά την οποία ο καλλιτέχνης µεταλλάσσει και ταυτοχρόνως υπονοµεύει την έννοια του κύρους και της δεσποτείας, µαζί µε τη σοβαροφάνεια και την αµετροέπεια, γνωρίσµατα που κατά τ’ άλλα έχουν ιεραρχήσει αξίες και απαξίες, διαµορφώνοντας διελκυστίνδες σχέσεων και εντέλει συναινέσεων, κάποιων ανίερων και αδιαφανών «συµµαχιών».

Η κριτική διάσταση που αναφύεται στα έργα του Μιχάλη Καλλιµόπουλου, εµπεριέχει το δράµα και το τραύµα. Πρόκειται για χαρακτηριστικά που φορτίζουν τις ποιότητες του δικού του πικρού χιούµορ, στηλιτεύοντας την αυτάρκεια τόσο του «φαίνεσθαι», όσο και του «είναι». Τα στοιχεία που υποδηλώνουν οι µορφές του, στοχεύουν από τη µια πλευρά στην ατοµική συνθήκη και στην ευθύνη που της αναλογεί (για τους τρόπους που επιλέγει εκείνη να διαπραγµατεύεται την παρουσία της), από την άλλη πλευρά, στη συλλογική ανταπόκριση που κηδεµονεύει και άλλοτε ορίζει το «νόµισµα» της ζωής, µε διαστρεβλωµένα και διαρκώς ακατοχύρωτα τα «νοήµατά» της. Το διερώτηµα που ανακύπτει για το ποιoς και για το τi κάθε φορά επιβάλλεται, πίσω από την επιφάνεια και το ύφος, όπως αποκαλύπτουν οι φιγούρες του (ολόσωµες, ως προτοµές και ως καρικατούρες) σκιαµαχεί µε την αλήθεια και την πλάνη, όπως επίσης µε προσοµοιώσεις και αποχαρακτηρισµούς, αφήνοντας στη θέση τους να αιωρείται το αίνιγµα.

Τα µεγαλύτερα ή µικρότερα σε µέγεθος γλυπτά του µνηµειώνουν στιγµιότυπα και ανεκδοτολογικές όψεις, όπως επίσης εκδοχές και κατεστηµένα των υπολήψεων και του ανυπόληπτου, στηλιτεύοντας τον ναρκισσισμό και την αυταρέσκεια, µαζί µε την αδηφαγία και τις προφάσεις κάθε ψευτοδιλήμµατος που θα οδηγούσε στην «εύρεση» αιτίων και αιτιατών. Οι µορφές του αυτοπροσδιορίζονται σχετικά µε το τι νοµίζουν ότι αυτές είναι στο «χρηµατιστήριο» ζωής και τέχνης, ενεργοποιώντας µέσα από τον κλαυσίγελο, τον στοχασµό του θεατή.

Επιπλέον, ο χαρακτήρας και το ύφος των γλυπτών του, παρουσιάζουν κατά τη γνώµη µου, µια εκλεκτική συγγένεια µε τα γλυπτά ενός προγόνου του καλλιτεχνικά. Κι αυτός ήταν ο Αυστριακός Franz Xaver Messerschmidtt (1736-1783) που µορφοποίησε ανάµεσα στ’ άλλα, προτοµές της βαυαρικής τότε αυτοκρατορικής αυλής, αποδίδοντας µε έναν σύνθετο ρεαλιστικό και εξπρεσιονιστικό τρόπο, την τυπολογία του κοινωνικού ρόλου των συντελεστών εκείνης της εξουσίας και µαζί τη στιγµιοτυπία των συναισθηµατικών, των εκφραστικών, των ψυχικών και απροσδόκητών τους καθηµερινών καταστάσεων.

Αθηνά Σχινά
Κριτικός και Ιστορικός Τέχνης

* Από τον κατάλογο της ομαδικής έκθεσης «Πλόες XVII: Η Αστική Τάξη οδεύει στον Παράδεισο», Ίδρυμα Πέτρου και Μαρίκας Κυδωνιέως, Άνδρος, 2011.